Precies vijftig jaar geleden werd de eerste gele kaart in het Nederlandse voetbal uitgedeeld

De gele kaart in het Nederlandse voetbal viert zijn vijftigste verjaardag. Internationaal bestond die strafmaatregel al langer.

Foto Public Domain via Wikicommons

Op 13 augustus 1972 begon het nieuwe seizoen van het Nederlandse betaalde voetbal met daarin een primeur dat scheidsrechters gele en rode kaarten op zak hadden. Omdat een halve eeuw geleden alle wedstrijden nog op dezelfde tijd op zondagmiddag begonnen, moeten we kijken welke speler die dag als eerste zo’n waarschuwing kreeg.

Eltje Edens van Veendam blijkt zo de eerste Nederlandse speler met een gele kaart in een officiële Nederlandse competitiewedstrijd, in de zevende minuut tegen HVC uit Amersfoort. Voor hetzelfde geld had Jan van der Veen van Sparta die primeur trouwens gehad, want volgens het Algemeen Dagblad had hij al in de eerste minuut tegen FC Den Haag zo´n straf verdiend. Scheidsrechter Jan Keizer zag een stevige overtreding op Bo Augustsson alleen nog over het hoofd.

Een rode kaart werd die dag niet uitgedeeld, wat de Volkskrant niet verbaasde. ‘Die zal ook in de toekomst vermoedelijk slechts bij hoge uitzondering worden getrokken. Want hoe bont sommige spelers het ook maken in hun streven via de sport geld te verdienen, de arbiters zijn meestal te bang om de sancties toe te passen, welke bij bepaalde wangedragingen behoren.’

Een dag later plaatste diezelfde krant een betere voorspelling over die rode kaart: ‘Dat kan natuurlijk niet uitblijven, want als het zo doorgaat wordt geen speler van zo’n gele kaart meer wit om de neus. Natuurlijk beleven we ook het moment waarop zelfs de rode kaart de gewoonste zaak van de wereld wordt. Wie weet komt het nog eens zo ver, dat alleen een witte kaart met een zwart of paars randje nog indruk maakt.’

Taalverschil

De invoering van de gele en rode kaart was in reactie op een incident op het WK voetbal van 1966 in Engeland, waar het gastland speelde tegen Argentinië. De Duitse scheidsrechter Rudolf Kreitlein zond de Argentijn Antonio Rattín van het veld, maar die begreep dat niet vanwege die taalbarrière (of deed alsof). Uiteindelijk moesten twee agenten Rattín begeleiden tijdens zijn aftocht – een affaire die diepe indruk maakte op de Britten. De Engelsman Ken Aston bedacht daarop de gele en rode kaart zodat een speler nooit meer kon zeggen dat hij niet had begrepen dat hij was heengezonden.

Deze straf is dus het Esperanto van het wereldwijde voetbal, de taal die iedereen spreekt. De sport was ruim een halve eeuw geleden zo groot geworden dat er steeds vaker wedstrijden waren met teams en scheidsrechters die elkaars taal niet begrepen. Zuid-Korea tegen Peru bijvoorbeeld met een scheidsrechter uit Noorwegen, waarbij de kans verwaarloosbaar is dat er iemand in het stadion is die zowel Koreaans spreekt als Spaans en Noors. Een wapperende gele kaart snapt iedereen dan weer wel.

Daarom werden de kaarten ingevoerd tijdens het WK voetbal van 1970 in Mexico, de eerste editie na Engeland. Kakhi Asatiani uit Rusland had daar de eer om als eerste voetballer ooit een gele kaart te ontvangen. Die prent werd uitgedeeld door de West-Duitse scheidsrechter Kurt Tschenscher in de openingswedstrijd tussen Rusland en Mexico.

Nederland

België nam meteen daarna die kaarten ook over, maar de KNVB besloot pas in februari 1972 om dit ook te doen in het Nederlandse betaalde voetbal, na overleg met de scheidsrechterscommissie. Het amateurvoetbal deed dus nog niet mee. “Hoewel wij geen taalbarrière kennen,” zei de bond, “merkt het publiek niet altijd of er een waarschuwing is uitgedeeld. De rode en gele kaart zijn geschikt om toestanden op en rondom het veld uit de weg te ruimen.”

Zo werd Edens precies vijftig jaar geleden de eerste voetballer met een gele kaart in een Nederlandse voetbalwedstrijd. En toch was hij niet de eerste Nederlander met een gele kaart, omdat dat eerder al in België was gebeurd. De alleroudste melding is van 1 september 1971 toen Feyenoord een vriendschappelijke wedstrijd speelde tegen Lierse SK. In het wedstrijdverslag van het Vrije Volk staat: ’59 min.: Gele kaart voor Laseroms, die naar Ressel trapte.’

En daarmee is Theo Laseroms de allereerste Nederlander, die werd gestraft met een gele kaart.