Retour Madrid: de Ajax-film uit 1968 van Bert Haanstra
Ajax en Real Madrid spelen weer eens tegen elkaar. Filmmaker Bert Haanstra, tevens groot supporter van Ajax, maakte in 1968 de film Retour Madrid over twee Europese wedstrijden tussen die teams. Wie gaat nu de opvolger maken?
Hier kijken naar de complete film van Bert Haanstra
Op 15 september 1968 zond de KRO de film Retour Madrid uit over de twee wedstrijden tussen Real Madrid en Ajax in 1967. Bert Haanstra was de maker, een groot Ajax-supporter. Hij kwam op het idee om zijn club te verfilmen na de legendarische Mistwedstrijd van Ajax tegen Liverpool. In het Olympisch Stadion wonnen de Amsterdammers op 7 december 1966 met 5-1 van het beste elftal van die tijd.
De toekomst van Ajax zag er na die spectaculaire zege van 1966 zo goed uit dat Haanstra de volgende Europese successen wilde vastleggen. Hij bereidde zich voor om het Europese seizoen van 1967-1968 te volgen, maar helaas werd Ajax al in de eerste ronde gekoppeld aan Real Madrid. De kans op nieuwe Europese successen, en daarmee een leuke film, werd opeens aanzienlijk minder.
Toch presteerde Ajax goed door pas in de verlenging van de tweede wedstrijd ten onder te gaan tegen de Spanjaarden. Haanstra legde dit allemaal minutieus vast in zijn film, die toch veel korter werd dan hij aanvankelijk van plan was geweest.
Het mooiste deel is eigenlijk het begin. Rinus Michels staat voor een schoolbord voor een wedstrijdbespreking en legt aan zijn spelers uit hoe de Spanjaarden moeten worden bestreden. Spelers als Johan Cruijff (die de hele film door Cruijffie wordt genoemd), Piet Keizer en alle andere voetballers hangen onderuit in hun stoel en luisteren.
Als je niet vliegt, kan je ook niet landen
Zo wordt Sjaak Swart aangeraden om vooral te doen waarin hij goed is: de bal vasthouden en tegenstanders passeren. “Jij kan dat!”, roept Michels in plat Amsterdams door de zaal.
Kort samengevat heeft de coach een hele simpele boodschap voor de Ajacieden: jullie staan vlak voor een wedstrijd tegen de zesvoudige winnaar van de Europa Cup 1 en het belangrijkste om te weten is dat Real Madrid helemaal niet zo goed is. Het gaat maar om één ding, aldus Michels: “Geen seconde verslappen!” Het is een prachtig inkijkje in het zich ontluikende Amsterdamse zelfbewustzijn.
Dan gaan we naar het Olympisch Stadion in Amsterdam, waar het enthousiaste publiek ziet hoe de Spanjaarden op 1-1 worden gehouden. We vliegen mee naar Madrid en krijgen daarop een heel uitgebreid verslag van de wedstrijd aldaar. De actiebeelden worden afgewisseld met sfeerbeelden van het publiek, soms dwars door een belangrijk spelmoment heen.
Er zitten mooie beelden tussen: Cruijff in de cockpit in discussie met de piloot, diezelfde Cruijff met nummer 9 op zijn rug en Philips als enige bedrijf met een reclamebord in het Spaanse stadion. Vooral opvallend is dat de belangrijkste spelmomenten niet worden herhaald, wat we nu natuurlijk niet meer gewend zijn.
Retour Madrid is daarmee een ode van Haanstra aan zijn favoriete club, waarmee hij eigenlijk enkele jaren te vroeg was. Ruim vijftig jaar later vliegen de Amsterdammers opnieuw heen en weer naar Madrid. Welke filmmaker gaat daarom de opvolger maken van de klassieker van Bert Haanstra?
