Roberto Pennino presenteert zijn biografie over Pierre Vermeulen
Roberto Pennino presenteert vandaag zijn boek over Pierre Vermeulen, speler van Roda JC, Feyenoord, Paris Saint-Germain, MVV, Tours en Angers. Op Sportgeschiedenis schrijft hij al over het Europese avontuur van Vermeulen tegen Anderlecht in 1976. Boek kopen doe je hier.
Door Roberto Pennino
Nadat PSV in het seizoen 1975-1976 de dubbel heeft gepakt, mag verliezend bekerfinalist Roda JC zich voor het eerst in de clubhistorie opmaken voor Europees voetbal. Als tegenstander komt bekerhouder Anderlecht uit de bus rollen. Sportief een harde dobber, maar commercieel de zekerheid van een vol Kaalheide.
Waartoe de Belgische ploeg zo vroeg in het seizoen al in staat is, is gebleken in de Europese Supercupontmoetingen tegen Bayern München. Na een 2-1 nederlaag in München door een late treffer van Gerd Müller, worden de West-Duitsers met wereldkampioenen als Sepp Maier, Franz Beckenbauer, Uli Hoeness en eerder genoemde Müller in de gelederen in het Astrid Park volledig weggespeeld door de ploeg van coach Raymond Goethals. Grote man bij de Belgen is Rob Rensenbrink, die volkomen ongrijpbaar blijkt voor de Bayern-defensie en met twee doelpunten grootaandeelhouder is in de 4-1 overwinning van de thuisclub.
Zestien dagen later, op 15 september 1976, treden Roda JC in hetzelfde stadion aan. Op de dag van de wedstrijd laat Leo Ehlen, de spijkerharde verdediger van Roda, in De Limburger doodleuk weten ‘niet wakker te liggen’ van Rensenbrink. Grootspraak of niet, Rensenbrink zal het grootste deel van de wedstrijd bij Ehlen aan de ketting liggen. Aanvallende middenvelder Johan Toornstra scoort al na acht minuten de 0-1. Wat niemand had verwacht gebeurt wel degelijk: Roda valt aan waar het kan en blijft de Belgische topclub onder druk zetten. Anderlecht, dat behalve met de Belgische toppers François van der Elst, Hugo Broos, Ludo Coeck en Frankie Vercauteren met de Nederlanders Jan Ruiter (keeper), Arie Haan en Peter Ressel (middenveld) en natuurlijk Robbie Rensenbrink (linkerspits) aantreedt, heeft meer dan 80 minuten de tijd om de schade te herstellen.
Roda vecht voor wat het waard is en houdt wonder boven wonder stand. Strijdlust is een understatement voor wat de spelers van trainer Jacobs laten zien. De ploeg speelt hard in de mandekking, iedere Brusselaar heeft een mannetje aan hem kleven en als de noodrem noodzakelijk is, wordt deze zonder meer gebruikt. Doelman Geilman moet na de eerste helft geblesseerd het veld ruimen maar ook met stand-in Jo van de Mierden, normaal gesproken de derde doelman, verdedigt Roda zich met hand en tand en wordt er gebuffeld als nooit tevoren. Halverwege de tweede helft houdt Bert Jacobs zijn hart vast als Van de Mierden door de Brit McKenzie hard tegen het hoofd wordt geschopt. Terwijl de doelman enige tijd aan een hoofdwond wordt verzorgd is het niemand minder dan Dick Nanninga die aangeeft dat hij wel tussen de palen wil plaatsnemen als Van de Mierden niet verder kan. Het blijkt niet nodig maar het geeft de strijdlust aan Roda-zijde treffend weer. En terwijl de minuten wegtikken, lijkt het ongelooflijke waarheid te worden. Tot aan de allerlaatste minuten.
Eerst noteert Vercauteren in de negentigste minuut de niet meer verwacht gelijkmaker. Het is een bittere pil voor de Roda-verdedigers die op de toppen van hun kunnen hebben gespeeld en alles hebben gegeven. Maar een gelijkspel meenemen waar Bayern München werd weggespeeld is nog steeds een goed resultaat, een eindstand waarvoor iedere Kerkradenaar vooraf blind had getekend. Maar het verhaal is nog niet ten einde, want het slotakkoord is voor Rensenbrink. Hoewel zijn Limburgse evenbeeld aan de andere kant van het veld die avond misschien wel meer heeft op de grasmat heeft gelegd, heeft Rensenbrink de strijd tussen beide vleugelspitsen op papier gewonnen.
Als Ehlen een fractie van een seconde niet in staat is om de glibberige linkerspits te bedwingen is daar de goal. Een treffer die het thuispubliek van de paars-witten een enorme opluchting geeft terwijl de mannen van Roda ter aarde vallen. 2-1 voor Anderlecht, het lijkt een nachtmerrie na een wedstrijd die 90 minuten lang volgens een Kerkraads droomscenario is verlopen. Die vermaledijde blessuretijd heeft alles op z’n kop gezet. In de kleedkamer van de bezoekers heerst een grafstemming. Onder de zesduizend meegereisde supporters vloeien tranen van ongeloof. Maar er is ook trots: hun helden hebben Anderlecht tot het uiterste getergd. En… het is nog niet gedaan.
Ondanks de frustratie over de twee tegentreffers in extremis, dringt in de Brusselse nacht bij de Roda-fans steeds meer het besef door dat hun bescheiden club het grote Anderlecht negentig minuten lang het hoofd heeft kunnen bieden. Het Kerkraadse clublied galmt tot laat door de Brusselse straten en stegen terwijl het bier rijkelijk vloeit. Het is nog niet voorbij, zeggen zij die de wedstrijd vanaf de tribunes hebben gevolgd: Roda hoeft op Kaalheide maar één keer te scoren en Anderlecht op de nul te houden om de Europese droom levend te houden.
In de Belgische pers wordt vooral de nadruk gelegd op het harde spel van Roda JC, maar in de Nederlandse kranten heerst vooral respect voor het spel van de Kerkradenaren in het verregende Astridpark. Roda heeft een ‘heroïsch gevecht’ geleverd en Bert Jacobs laat weten waar de instorting in de laatste minuten mee te maken heeft: ‘onze onervarenheid op Europees niveau heeft ons parten gespeeld.’
Het is de spelers van Roda ondanks hun eigen teleurstelling niet ontgaan hoe groot de opluchting bij de grote Anderlecht-vedettes was na het laatste fluitsignaal. Men is er in Brussel niet gerust op wat de return in Brussel gaat brengen. Of zoals Pierre Vermeulen, die door zijn tegenstander Frankie Verkauteren uitvoerig werd geroemd, na afloop aan de pers laat weten: ‘Niet te geloven, we hadden de zege op zak. Maar er komt nog een duel in Kerkrade. Volgens mij kunnen we dit Anderlecht hebben.’ De Roda-fans zijn het roerend met hem eens: over twee weken is het op Kaalheide de dood of de gladiolen.
Op de dag van de return tegen Anderlecht opent dagblad De Limburger zijn sportkatern met een interview met Vermeulen. De linkerspits is de afgelopen competitiewedstrijden nadrukkelijk door zijn trainer Jacobs gespaard en laat voor de wedstrijd van het jaar weten ‘blij te zijn als het voorbij is.’ Vermeulen slaapt al dagen slecht en zelfs slaappillen helpen niet. ‘Ik ben erg gespannen,’ klaagt de jongeman, dezelfde die in zijn debuutjaar geen enkele angst kende. ‘Eten krijg ik ook nauwelijks door mijn keel. Ik ben blij als we dit karwei achter de rug hebben.’ Het kind van de club wordt in zijn gevoel heen en weer geslingerd: de druk van het moeten presteren ligt de linkerspits zwaar op de maag. Maar over wie de tweede ronde gaat bereiken, kent hij geen twijfel. ‘Nee’, zegt hij grijnzend, ‘ik ben niet bang voor ze. Ik ben er zelfs van overtuigd dat we met 3-1 gaan winnen. Zeker nadat we in Brussel zo’n goed resultaat hebben behaald.’
Anderhalf uur voordat de Zweedse scheidsrechter Axelryd zal fluiten voor de aftrap, stroomt Kaalheide vol. Niemand wil te laat komen voor de grootste wedstrijd uit de clubhistorie en dat heeft tot gevolg dat de wegen rond het stadion van alle kanten dichtslibben. Er ontstaan ongekende files die zo vertragend werken dat een groot deel van de supporters na het parkeren van hun auto’s alsnog maar op de valreep hun plek op de tribunes kunnen bezetten. De Europacup-koorts bereikt zijn voorlopige hoogtepunt en niemand kan de spanning, die bijna tastbaar over Kaalheide gaat, ontkennen.
Wat de supporters niet weten is dat ook de Roda-spelers niet aan de verkeerschaos zijn ontkomen. Na een samenkomst in Simpelveld krijgen de voetbalkoempels een geleide van de politie om toch op tijd bij het stadion te arriveren. Met veel kunst- en vliegwerk is de voltallige selectie net op tijd. Bijna voltallig want als Jacobs rondkijkt mist hij er één: Pierre Vermeulen. De spelers horen het gezang steeds luider van de tribunes komen en om het gedrag van de supporters een beetje in de gaten te houden lopen hulptrainer Gène Gerards en jeugdtrainer Matthieu Spronck, de vader van de verloofde van Pierre Vermeulen, verkleed als politieagenten door het stadion. Werkelijk iedere plek is bezet en er zijn zelfs mensen in de bomen zijn geklommen die achter de onoverdekte staantribunes gevaarlijk buigen. Maar waar is Pierre?
Is de spanning op de tribunes haast te snijden, de nervositeit in de Roda-kleedkamer is van een geheel andere orde. Want van Vermeulen is nog geen spoor te bekennen. Net op het moment dat Jacobs vreest dat hij zijn strijdplan moet gaan aanpassen, gaat de deur van de kleedkamer open: en daar staat doodleuk Pierre Vermeulen. Hij was in de file terechtgekomen, legt hij schaapachtig uit en Jacobs knikt opgelucht. Omkleden nu, Pierre, als de bliksem. Over een paar minuten moeten we aantreden.
Roda begint zoals het in Brussel ook heeft gedaan: bikkelend en niets en niemand ontziend jaagt het Anderlecht op en dat leidt al in de zesde minuut tot een razendsnelle aanval en een kans voor Vermeulen die net niet tot een treffer wordt gepromoveerd. Kort daarna raakt Anderlecht-goalie Ruiter geblesseerd, maar de Nederlander speelt de eerste helft zo goed en zo kwaad als het kan uit. Ondanks de Kerkraadse druk doen de grootste kansen zich voor in de Roda-doelmond waar doelman Van de Mierden zich onderscheidt met reddingen op een afstandsschot van Broos en op een schitterende kopbal van Rensenbrink. In de 34ste minuut ontploft Kaalheide als Roda enigszins tegen de veldverhouding in op voorsprong komt. Het is de Deen Sten Ziegler die de bal op maat aangeeft op Pierre Vermeulen. Vermeulen laat de aanstormende Ruiter kansloos en brengt Roda op 1-0. Met deze stand is Roda virtueel door naar de tweede ronde. Nu moet Anderlecht het spel gaan maken.
Rensenbrink blijkt beter op dreef dan in Brussel en laat mooie staaltjes van zijn kunnen zien. Ditmaal heeft hij niet Leo Ehlen maar de ervaren rot John Pfeiffer tegenover zich, die zo mogelijk een nog straffere dekking hanteert. Ehlen kleeft in de return als een postzegel aan de andere Anderlecht-aanvaller Duncan McKenzie en dat verdedigende strijdplan van Jacobs verloopt een uur lang prima. De aanvallende paradepaardjes van trainer Raymond Goethals hebben het moeilijk en Roda geeft niet veel kansen weg. Wanneer Ehlen na ruim een uur geblesseerd het veld moet ruimen en wordt vervangen door André Broeks, is het vaste stramien verdwenen en laat Roda achterin steeds meer ruimte vallen. Koren op de molen van ‘Slangemens’ Rensenbrink die nog geen vijf minuten nodig heeft om zijn waarde te verzilveren. In de 67ste minuut kopt de Nederlandse vleugelspits een perfecte voorzet van Arie Haan in het doel. Roda-Anderlecht 1-1 betekent ook Vermeulen-Rensenbrink 1-1 en de vraag is wie in de slotfase uiteindelijk definitief zijn stempel gaat drukken. Lang hoeft het Kerkraadse publiek niet in deze domper te blijven hangen, want vijf minuten na de treffer van Rensenbrink passeert Nanninga doelman Jacky Munaron, die die Ruiter inmiddels heeft vervangen. Munaron ziet geen andere uitweg dan de spits op onreglementaire wijze onderuit te halen: penalty!
NOS-verslaggever Felix Meurders kan zich zijn rol tijdens Roda-Anderlecht bijna 45 jaar na dato nog goed voor de geest halen. ‘Ik zat dicht op het veld terwijl collega Eddy Poelman het overall-commentaar vanaf de tribune deed.’ Meurders staat tijdens de eerste helft met een zender achter het doel van Jan Ruiter. ‘Omdat Anderlecht veel in de aanval was, heb ik Ruiter tijdens de wedstrijd geïnterviewd, iets dat tegenwoordig natuurlijk absoluut niet meer zou kunnen. Het was live verslaggeving in de meest pure vorm. Ruiter kende mij en was in het begin van de wedstrijd geblesseerd geraakt. Ik vroeg hem gewoon naar zijn blessure en hoe hij dacht dat de wedstrijd ging aflopen. Ja, ik vond dat toen heel normaal maar het is natuurlijk eigenlijk te bizar voor woorden. In de tweede helft kreeg Roda een penalty en die werd genomen door Gerard van der Lem. Ik zag eruit als Christus-in-burger met lang haar en een baard en ik rende spontaan van achter het Roda-doel met mijn zender op de rug naar hem toe en riep: “Die zat er goed in, hè, Gerard?” Hij heeft toen zelfs nog iets geantwoord. De scheidsrechter wist niet wat hij zag. Dat was prachtige radio, we zaten er echt bovenop voor Langs de Lijn. Na dat gesprekje rende ik weer van het veld af natuurlijk, maar Roda-manager Hens Coerver kreeg na afloop bijna nog een boete van de UEFA vanwege mijn optreden. Daarna zijn de regels aangescherpt.’
Na de benutte penalty van Van der Lem die de stand op 2-1 brengt wordt de strijd nog intenser. Roda wordt slordiger in de passing en Meuser krijgt een gele kaart na een zware tackle op Arie Haan. In het strafschopgebied ontstaat een vechtpartij tussen Roda-aanvoerder Dick Advocaat en François van der Elst, die de scheidsrechter sanctioneert met een gele kaart voor beide kemphanen. Vlak na 2-1 keurt de arbiter een treffer van Rensenbrink af wegens buitenspel, maar de beslissing is dubieus. Roda verliest de grip op de wedstrijd en in de 82ste minuut zorgt Van der Elst met een briljant afstandsschot voor de 2-2. De deceptie op de tribunes is compleet. Nu moet Roda minstens tweemaal scoren om de volgende ronde te halen en Kaalheide voelt dat dit niet gaat lukken. Sterker nog, drie minuten na de gelijkmaker zet dezelfde Van der Elst op aangeven van Peter Ressel definitief een punt achter de Europese aspiraties van de Limburgers: 2-3.
Net als in Brussel bleek de slotfase voor Roda fataal. De 23.000 toeschouwers hebben een wedstrijd gezien die ze hun leven niet meer zullen vergeten. Natuurlijk is de teleurstelling groot, maar er is ook het besef dat de uitstekende wedstrijd in het Astridpark geen toeval is geweest. Want ook op Kaalheide is de topclub uit Brussel aan het wankelen is gebracht. Volgens de Belgische pers heeft Anderlecht ‘in een hel’ aan het langste eind getrokken en heeft Roda weer veel te hard van leer getrokken.
De conclusie in het Limburgs Dagblad van een dag later is helder: ‘Het Europacupavontuur van Roda was kort, hevig, grimmig, soms rauw en vooral in Kerkrade sensationeel.’ Het avontuur is voorbij. Er rest echter één troost: Roda heeft over twee wedstrijden spektakel geboden en is eervol uitgeschakeld. Eerst zullen in Kerkrade de wonden moeten worden gelikt, maar daarna zal de ploeg van Bert Jacobs moeten laten zien wat het heeft geleerd van het tweeluik tegen Anderlecht. In de Eredivisie staan de kerkradenaren maar de competitie is nog lang en de vraag is of Roda zijn koppositie kan handhaven, of in ieder geval een plek kan veroveren die het daaropvolgende jaar recht geeft op Europees voetbal.
De spelers zijn gaan met een ‘doffe berusting’ van het veld. Een gevoel van ‘we hadden ze kunnen pakken’ overheerst in de uren na het duel. Pierre Vermeulen meldt ook in de pers dat de nederlaag niet nodig was geweest maar heeft ondanks de uitschakeling laten zien dat hij ook tegen een Europees topteam uitstekend uit de voeten kan: behalve zijn doelpunt heeft Vermeulen genoeg acties gemaakt en kansen gecreëerd om zelfs de meest kritische toeschouwer te overtuigen van zijn kunnen. Dat kan ook interim-bondscoach Jan Zwartkruis, aandachtig toeschouwer bij de Europacupthriller in Kerkrade, niet zijn ontgaan. De Limburger is geslaagd voor zijn Europese examen en de vraag is voor welk team Vermeulen zal worden uitgenodigd: Jong Oranje of het Nederlands Elftal.
