Sporthistorische oplichting op eBay: scheidsrechtersfluit te koop uit de tijd dat die nog niet was uitgevonden

Op eBay wordt een scheidsrechtersfluit aangeboden, die in 1873 werd gebruikt bij de finale van de FA Cup. Oplichterij, want de scheidsrechtersfluit is pas in 1884 uitgevonden.  

Leo Horn in 1962 met een zilveren scheidsrechtersfluit, die hij had gekregen als scheidsrechter op het WK in Chili. Foto Jac. de Nijs via het Nationaal Archief

De Schotse sporthistoricus Andy Mitchell waarschuwt op Twitter voor een poging tot oplichting in de sportgeschiedenis. Voor de prijs van minimaal £225 wordt er op eBay een scheidsrechtersfluit aangeboden, die in 1873 werd gebruikt tijdens de FA Cup-finale. ‘Which is amazing,’ volgens Mitchell, ‘given that this was years before whistles were introduced for football!‘

The latest @eBay memorabilia fake from a prolific faker – purported to be a whistle from the 1873 FA Cup final. Which is amazing, given that this was years before whistles were introduced for football! https://t.co/azXCc4rsyt pic.twitter.com/9eIyg6dEJs

— Andy Mitchell (@AndyMitchMedia) January 29, 2024

Viool

Het was inderdaad pas tien jaar na die genoemde FA Cup-finale voordat het idee ontstond om zo’n fluit te maken en dan nog door stom toeval ook. Joseph Hudson uit Birmingham hoorde in 1883 hoe een viool op de grond viel. Er klonk een vreemd en snerpend geluid met een heel groot bereik. Nog datzelfde jaar slaagde hij erin om dat te reproduceren in een fluit, nog zonder erwt.

Deze uitvinding was in eerste instantie bedoeld voor de Engelse politie, want die had tot dan toe slechts de beschikking over ratels om te waarschuwen bij onraad. Er was zelfs al een prijsvraag uitgeschreven voor een alternatief.

Hudson kwam met de perfecte oplossing, zo meldt het boekje Whistle Wizards, dat in bezit is van Ben van Maaren van de website Refereeing Books. Hudson introduceerde de erwtloze fluit bij de politie, die meteen 21.000 exemplaren bestelde. De koop was trouwens bijna mislukt, aldus Van Maaren, omdat de politie niet meer wist waar Hudson ook alweer woonde.

Acme Thunderer

De voetbalwereld was de volgende klant, waarvoor Hudson in 1884 de Acme Thunderer produceerde. Precies 140 jaar later is die nog steeds de standaard onder de scheidsrechters. In de jaren vóór deze fluit toonde de scheids zijn gezag door het opsteken van zijn hand of een stok, of door te zwaaien met een zakdoek.

De eerste voetbalwedstrijd met een scheidsrechtersfluit was in 1884 tussen Nottingham Forest en Sheffield Norfolk. Aston Villa sloeg eerder nog een aanbod af van Hudson om de fluit te testen. Hij ging daarna door met het ontwikkelen van fluiten en had zo in 1914 meer dan 200 verschillende soorten exemplaren vervaardigd.

Pas in de voetbalregels van 2016-2017 is voor de eerste keer expliciet vermeld dat de fluit een verplicht onderdeel is van de uitrusting van de scheidsrechter. In de jaren daarvoor was er slechts de eis dat de scheidsrechter een fluitsignaal moest geven bij het begin van de wedstrijd, bij elke aftrap na een doelpunt, bij het begin van de tweede helft, bij elke strafschop en eventueel de twee aftrappen in de verlenging.

Het was natuurlijk altijd al handig om hiervoor een fluit te hebben, maar het werd nergens expliciet vermeld. In theorie had een arbiter tot 2016 voor alle andere spelmomenten dus ook een viool op de grond mogen gooien, want dat klinkt toch hetzelfde.

eBay heeft inmiddels gereageerd op de melding van Mitchell: ‘We’ll get this flagged with our Trust & Safety team right away.’