Van Sparta naar Haarlem: film uit 1921 van de eerste voetbalreis

In 1921 maakte Polygoon een film van de eerste georganiseerde voetbalreis in Nederland. Supporters van Sparta reden naar Haarlem om hun club te steunen. Deze beelden zijn hier opnieuw te zien.

Het competitieduel Haarlem – Sparta van 27 februari 1921 was het eerste waarover een film werd gemaakt. Nog opvallender is dat het duel werd voorafgegaan door de eerste georganiseerde supportersreis van ons land: meer dan 2.000 Rotterdamse supporters reisden vooral in vrachtwagens naar Haarlem om hun club aan te moedigen. En die beelden zijn bewaard gebleven.

Grote belangen

In het laatste weekend van februari 1921 speelde Sparta die belangrijke uitwedstrijd tegen Haarlem voor de Westelijke Eerste Klasse. De verliezer zou degraderen, de winnaar kon zich juist handhaven. Kortom: een heus degradatieduel met grote belangen.

De Nieuwe Rotterdamsche Courant schreef hierover op 27 februari in een voorbeschouwing: ‘Deze dagen is er, waar er ook maar jonge menschen en voetballers bijeenwaren, gesproken over den grooten wedstrijd, van welken men allerwege denkt dat hij beslissend zal zijn.’

Rotterdam leefde daarom mee met Sparta en daar maakte het Rotterdamsch Nieuwsblad dankbaar gebruik van. Deze krant was er namelijk goed in om rond voetbal een stunt te organiseren, waarmee altijd opnieuw de aandacht weer was verzekerd. Om Sparta in Haarlem te steunen regelde de krant dertig vrachtauto’s, die volgestouwd met supporters vanaf de Coolsingel vertrokken – een lange stoet met meer dan 2.000 Rotterdammers. Het werd een gigantisch succes.

Menschen in honderdtallen

De N.R.C. vond al het goed bedacht: ‘Ongetwijfeld een aardig plan en een origineel idee, waar Sparta inderdaad mee gebaat kan zijn, omdat het altijd zeer animeerend werkt als een elftal zich omgeven weet door een publiek, hetwelk het een goed hart toedraagt.’

In Haarlem wisten ze niet wat ze meemaakten. ‘Zelden of nooit’, meende de N.R.C., ‘zal in Haarlem een voetbalwedstrijd zóó de algemeene belangstelling van de Haarlemmers getrokken hebben. Uren voor het begin van den wedstrijden stonden de menschen in honderdtallen opgesteld langs den weg, waarlangs de Rotterdamsche auto’s zouden komen.’ En ook Leiden stond op zijn kop, omdat de stoet die stad passeerde.

Het piepjonge filmbedrijf Polygoon – toen pas twee jaar oud – raakte geïnteresseerd in dit duel en de reis van de Rotterdamse supporters. Het maakte opnames van zowel de wedstrijd als de supportersstoet.

Naast de lange film werd er een korte variant gemaakt, met alleen wedstrijdbeelden erin. Hierin zien we dat de Rotterdammers met 2-1 wonnen. Het was alleen niet voldoende om zich te handhaven op het hoogste niveau.