Wat voor mensen waren de oprichters van Ajax?

Op 23 januari 1882 werd Carel Reeser geboren, één van de drie oprichters van Ajax. Sportgeschiedenis zocht eens uit wie die oprichters nou precies waren.

We gingen op zoek naar de oudste vermelding van de Amsterdamse club in kranten of tijdschriften. Hoe lang duurde het voordat Ajax werd genoemd? En waarom was dat? Ook knaagden we aan de stambomen van de drie oprichters.

Maar eerst vertelt Menno Pot over vroeger. Kijk maar:

De oudste vermelding van Ajax in de sportbladen

De oprichting van Ajax haalde niet meteen de kranten en tijdschriften, want er waren wel eens vaker wat mensen die een clubje begonnen op een vrije zondag. In de meeste gevallen bestonden die al niet meer voordat de dag was afgelopen, dus bij Ajax was dat ook nog even afwachten. De oudste vermelding, die Sportgeschiedenis kan vinden, is van 13 september 1900 in Het Sportblad – net geen half jaar na oprichting.

De reden hiervoor was dat Ajax toen lid werd van de Amsterdamsche Voetbalbond, waarover op 22 septeber 1900 zou worden vergaderd. Het was daarmee een officieel momentje, dat op zwart en wit bewaard is gebleven.

Wie waren de oprichters?

Maar uit wat voor families kwamen die drie oprichters van Ajax nou eigenlijk? Wat voor hun werk deed hun vader? In welk sociaal milieu leefden ze? Waar werden ze geboren? Daarvoor gingen we naar de archieven.

Han Dade

Han Dade, voluit Heinrich Daniel, was van 9 februari 1878. Hij was geen Amsterdammer in hart en nieren, omdat zijn wieg in Nieuwer-Amstel stond. De precieze geboortestraat van Han is onbekend. Zijn vader Hartwich Nicolaas Dade kwam wel uit de hoofdstad, maar woonde daar niet tijdens de geboorte van Han.

Vader Dade was zeeman en later scheepstimmerman. Op een onbekende datum is Hartwich getrouwd met Geertje Orthmann, die afkomstig was uit Nieuwendam. In de 19e eeuw behoorde dat niet tot Amsterdam, zoals nu.

Floris Stempel

Floris Stempel was de oudste van het drietal: op 18 januari 1877 is hij geboren. Dat gebeurde in de Eerste Laurierdwarsstraat 13, in de Jordaan. Zijn vader Johannes Stempel was in 1869 nog onderwijzer, maar tijdens Floris’ komst was hij kantoorbediende.

Op 1 juli 1869 trouwde hij met Johanna Hendrika Visscher, geboren in Amsterdam. Papa Stempel was in ieder geval een geletterd man, wat in de negentiende eeuw geen vanzelfsprekendheid was.

Carel Reeser

Carl Bruno Reeser werd geboren op 23 januari 1882. Zijn ouders hadden de minste historische banden met Amsterdam: vader Hendrik Dirk Reeser kwam uit Haarlem en moeder Johanna Maria Roos uit het Friese Harlingen.

Op het moment van Carels geboorte woonde de familie in de Westerstraat 74 – in de Jordaan. Vader Reeser was telegrafist, wat net als bij Floris’ vader de wetenschap oplevert dat hij geletterd was.

Middenklassers

De oprichters waren allemaal afkomstig uit de middenklasse, weten we door bovenstaande gegevens. Of de vader van Han Dade kon lezen en schrijven, is onbekend, maar dat mogen we wel aannemen, omdat de drie oprichters elkaar hebben leren kennen op school – in de tijd dat er nog geen leerplicht was. Het was in alledrie de families dus gebruik dat de kinderen een opleiding volgden.

Tot slot blijkt dat deze oprichters nog relatief jong waren toen ze met hun clubje begonnen. Reeser was op 18 maart 1900 18 jaar, Dade 22 en Stempel met 23 jaar de oudste. Dat zal dan wel de reden zijn geweest dat Stempel voorzitter mocht worden.

Stempel stierf al wel jong: begin 1910 verdronk hij bij een scheepsramp. Dade stierf in 1940 op 62-jarige leeftijd. Reeser is op 11 mei 1973 overleden, 91 jaar oud.