Sport op de Hofvijver

Het WK beachvolleybal is op de Hofvijver. In de Middeleeuwen kwamen sport, kunst, verleden, heden en keiharde actie daar ook al bij elkaar.

De edelen deden er hunne watertochtjes, en verlustigden zich des zomers, om rond te varen op zijn groote uitgestrektheid.

Voor het WK beachvolleybal wordt een drijvend stadion gebouwd op de Hofvijver. Al in de Middeleeuwen waren daar activiteiten, die we nu ‘sport’ noemen. Er werd geroeid, geschaatst en gezwommen. Helemaal spectaculair was een drijvend steekspel op het water, wat een leuk extra evenement zou zijn tijdens het komende WK. Het staat allemaal in een boek van eind 19e eeuw.

Sport in het Gemeente-Museum

In 1892 was in Scheveningen de Internationale Sport-, Visscherrij- en Paardententoonstelling, die enorme aantallen bezoekers trok. Het nabijgelegen Gemeente-Museum aan de Korte Vijverberg in Den Haag greep deze kans aan om prenten en schilderijen uit de 17e en 18e eeuw te tonen over, zoals ze het zo mooi noemden, de retrospectieve sport. Er kwam zelfs een speciaal boek uit: Sport in het Gemeente-Museum te ’s-Gravenhage. Zo komen wij er bijna 125 jaar later ook nog wat over te weten.

Zo werden drie 16e-eeuwse prenten besproken over de Hofvijver. ‘Wat we nu niet meer zien gebeuren in den Hofvijver was toen schering en inslag. Er werd in de eerste plaats geroeid.’ Niet dat iedereen zich op het water liet zien, want daarbij gold het nodige onderscheid tussen de verschillende standen: ‘De edelen deden er hunne watertochtjes, en verlustigden zich des zomers, om rond te varen op zijn groote uitgestrektheid.’

Watersteekspel op de Hofvijver. Schilderij uit 1567 van Haags Historisch Museum

Andere zeden

Ook werd er in die tijd gezwommen in de Hofvijver, aldus het boek uit 1892. ‘In de eeuwen, die achter ons liggen miste men nog het kieschheidsgevoel onzer dagen; toen nog mocht men in het centrum der stad, voor ieders oogen, een verfrisschend bad nemen. Andere tijden, andere zeden!’

En als dat water was bevroren, speelden er zich weer winterse taferelen op af. Het was spectaculair: ‘Niet alleen de schaatsenrijders en de glijbaan of de prikslede, trokken oud of jong daarheen. Het ijs had draagkracht genoeg om ook de baksleden, in fraaien vorm toe te laten.’ Door een gravure van J. van Velde uit de zeventiende eeuw kunnen wij ons er nu nog een goede voorstelling van maken.

Steekspel

Ter opleving van het beachvolleybal zou de herintroductie van een bijzonder steekspel uit de Middeleeuwen leuk zijn. ‘Een zekere uitgestrektheid water, niet al te diep, wordt afgezet.’ Hierop komen twee boten in actie met roeiers, een stuurman en iemand met een flinke houten lans in de hand. Deze boten roeien met volle kracht langs elkaar heen waarbij de personen met lans elkaar van de boot proberen te duwen. ‘Wie er op blijft en den schok wederstaat is natuurlijk de overwinnaar, de ander buitelt van de plecht af in het water en zwemt naar den kant.’

Bij het Haags Historisch Museum – gevestigd waar eerder het Gemeente-Museum zat – hangt een schilderij van dit tafereel. Sport, kunst, verleden, heden en keiharde actie bij elkaar – mooier kan het niet.