Fonds Gehandicaptensport viert 35e verjaardag

Het Fonds Gehandicaptensport bestaat 35 jaar. Morgen wordt dit gevierd tijdens het jaarlijkse gala, dat in het Olympisch Stadion wordt gehouden. Een historisch overzicht van de hoogtepunten vanaf 1975.

1975: Oprichting Fonds

Een puzzelactie van de Stichting Samenwerkende dagbladen was aanleiding voor de oprichting van het Nationaal Fonds Sport Gehandicapten (NFSG). Na afloop van deze actie werd de stichting niet opgeheven, maar in stand gehouden om fondsen te werven voor de gehandicaptensport in Nederland.

1978: Zonnetij

Het eerste zeilschip voor gehandicapten de Zonnetij werd op 17 augustus 1978 bij de Koninklijke in Muiden in de vaart genomen. De Zonnetij is gebouwd in Engeland naar een Engels voorbeeld de Sparkle. Met de bouw was een bedrag gemoeid van 160.000 gulden. Het was de eerste boot van Stichting Zeilen met Gehandicapten. Gehandicapten doen in alles mee aan de werkzaamheden.

In 1979 werd de Zonnetij in Sneek uitgeroepen tot boot van het jaar, “op grond van de unieke manier waarop dit schip gehandicapten de gelegenheid biedt de band met het water zo intensief mogelijk te beleven.” Rond 1979 waren er jaarlijks zo’n 160 opvarenden.

1978: Grammofoonplaat

Op 4 oktober 1978 werd in Evenementenhal in Groningen showavond door de TROS opgenomen. Hierna werd een lp uitgebracht, waar Pieter van Vollenhoven en orkestleider Harry van Hoof aan meewerkten. Op 16 november 1978 was de uitzending. In een interview legde Van Vollenhoven uit hoe zijn bijdrage tot stand kwam – hier.

1979: Telebingo

Van 19 december 1979 tot en met 11 februari 1980 werd in Telebingo geld opgehaald voor de Paralympische Spelen van 1980 in Arnhem. Mies Bouwman presenteerde, en Tonny Eyk was er voor de muziek.

Er keken gemiddeld 6 miljoen mensen (!) per uitzending, en er was een enorme belangstelling voor bijwonen van de shows. Er werd zelfs gevochten voor toegangskaarten! Daarom werd gesproken over massahysterie, maar daar was Mies Bouwman het niet mee eens.

Hoe dan ook: er werd 27 miljoen gulden opgehaald – een gigantisch succes en een doorbraak voor de gehandicaptensport in Nederland.

1980: Arnhem

Arnhem en Veenendaal organiseerden in 1980 de zesde Olympische Spelen voor Gehandicapten, nu beter bekend als de Paralympische Spelen. Uit 42 deelnemende landen namen 2500 atleten deel, in achttien takken van sport. Ethiopië was met één atleet de kleinste delegatie.

“Al vanaf de eerste dag hebben de Olympische Spelen voor gehandicapten de deelnemers duidelijk veel vreugde geschonken,” aldus Polygoon. Ook bij de gehandicaptensport speelde politiek een rol, omdat Zuid-Afrika in 1980 wilde meedoen – toen nog een land met apartheid. Een boycot van de andere Afrikaanse landen dreigde daarop, maar Zuid-Afrika werd na een lang debat uitgesloten. Er was hierover zelfs een discussie in de Tweede Kamer en internationale beroering.

Nederland eindigde op de zesde plaats van het medailleklassement met 33 gouden, 31 zilveren en 36 bronzen medailles.

Openingsceremonie in Arnhem. Foto Nationaal Archief

1988: Actie voor Assen

Met een tv-actie in oktober 1988 werd 24 miljoen gulden opgehaald voor de Wereldspelen van 1990 in Assen – vier miljoen meer dan gehoopt. Net als in 1980 presenteerde Mies Bouman deze actie; Joop van der Ende was producent. Tijdens de uitzendingen kwamen twintig bommeldingen binnen, die stuk voor stuk niet serieus werden genomen.

1990: Wereldspelen in Assen

Zo’n 2.000 sporters uit bijna vijftig landen streden in veertien takken van sport op de Wereldspelen, die van 14 tot en met 26 juli 1990 in Assen werden gehouden. De AVRO zond de openingsceremonie live uit op tv. Prinses Margriet verrichte de opening tegenover 20.000 toeschouwers, Pieter van Vollenhoven deed het openingswoord.

De landen liepen in de openingsceremonie op alfabetische volgorde, wat bij de letter ‘I’ problemen gaf doordat de grote vijanden Irak, Iran en Israël zo wel heel dichtbij elkaar liepen. De Sovjet-Unie debuteerde op die Winterspelen, waarna het land een jaar later werd opgeheven…

Er kwamen in totaal 150.000 mensen kijken bij het evenement, dat door prinses Juliana werd afgesloten. Daarmee was de belangstelling veel groter dan verwacht, alhoewel de toegang gratis was.

1998: Opening watersporteiland Robinson Crusoe

Op 6 mei 1998 opende Wim Kok het aangepaste watersporteiland Robinson Crusoe in Loosdrecht. Er kunnen 23 gasten diverse kleine watersportactiviteiten beoefenen.

2000: Paralympische Spelen in Sydney

Nederland was hier met 106 deelnemers. Het won twaalf gouden, negen zilveren en negen bronzen medailles. Bij de huldiging bij de koningin werden Esther Vergeer, Syreeta van Amelsvoort, Robin Ammerlaan en Joop Stokkel benoemd tot ridder in de Orde van de Nederlandse Leeuw. Alhoewel zwemmer Alwin Houtsma acht medailles had gewonnen, waarvan vijf gouden, kreeg hij ‘wegens niet onbesproken gedrag’ geen lintje en was hij ook niet bij de huldiging aanwezig. Het bleek dat hij een strafblad had.

2000: Ondertekening organisatorische integratie

Op 26 oktober 2000 werd in Sydney de intentieverklaring voor organisatorische integratie getekend. NOC*NSF, NEBAS en NSG spraken hierin af dat:
In de komende jaren er naar gestreefd zal worden dat alle reguliere sportbonden, die daarvoor in aanmerking komen, sport voor mensen met een beperking of chronische aandoening in hun sportaanbod opnemen;
Vanaf januari 2001 de deelname aan toekomstige Paralympische Spelen plaats zal vinden onder de verantwoordelijkheid van NOC*NSF.

Inmiddels hebben nagenoeg alle sportbonden de gehandicaptensport geïntegreerd.

2005-2010: 1% FairShare®

Op 1 november 2007 stond het Olympisch Stadion in Amsterdam geheel in het teken van de gehandicaptensport. Tijdens het Nationaal Gala voor de Gehandicaptensport werden de eerste 1%FairShare®-partners van Fonds Gehandicaptensport bekend gemaakt. Het concept van 1% FairShare® is een regeling, waarbij het bedrijfsleven wordt gevraagd één procent van hun totale sportsponsoring budget extra te investeren in de gehandicaptensport. Deze 1%-regeling wordt ondersteund door NOC*NSF en Gehandicaptensport Nederland. De vijf founding fathers zijn ABNAMRO, AEGON, BMC, NS en de Rabobank – nog steeds actief.

De gedachte hierachter is dat de achterstandspositie van de gehandicaptensport in Nederland moet worden verbeterd met voldoende financiële middelen. De huidige sponsoring van de gehandicaptensport is echter zeer beperkt en richt zich voornamelijk op de Paralympische sporters, dus op topsport.

De 1% FairShare® kreeg in 2008 de SponsorRing voor meest innovatieve sponsorpropositie. ‘Het idee van is absoluut origineel, slim en inventief’, aldus de vakjury. De SponsorRing is dé vakprijs van de sponsorbranche.

2010: Special Olympics Nationale Spelen 2010

Ruim 2000 sporters met een verstandelijke handicap deden in juni 2010 mee aan veertien takken van sport. Drie dagen lang stond Noord-Limburg in het teken van sport, plezier, feest en gezelligheid.