De eerste wedstrijd Langzaam Fietsen was in 1885 in Den Haag

In Breda is deze week een voorronde van het Open NK Slowbiking, een sport waarbij de deelnemer zo langzaam mogelijk moet fietsen. De eerste wedstrijd was in 1885 – meer dan 135 jaar geleden!

Foto via het Noord-Hollands Archief

Tijdens een bezoek aan Peking in 2006 werd de Nederlandse kunstenaar Kaspar König uitgedaagd om mee te doen aan een wedstrijd langzaam fietsen. Hij eindigde als tweede en won een pak melk. Het was het begin van slowbiking, wat inmiddels heeft geleid tot nationale kampioenschappen.

Onbewust heeft König een vergeten onderdeel uit de oertijd van de wielerwedstijden onder het stof vandaan gehaald. De eerste wedstrijden Langzaam Rijden in Nederland – geheel volgens hetzelfde principe als slowbiking – werden namelijk al in 1885 gehouden, nog in de tijd van de vélocipèdisten.

Het was niet toevallig dat dit net in 1885 gebeurde, merkte Wim Zonneveld op Sportgeschiedenis al eens op: “Als ‘officieel’ begin van het Nederlandse wielrennen wordt gewoonlijk de vélocipède-wedstrijd op 6 april 1885 aangehouden, georganiseerd op de Wassenaarseweg in Den Haag door de wielervereniging De Ooievaar, in samenwerking met de in 1883 opgerichte A.N.W.B.”

Er stonden die dag verschillende onderdelen op het programma, waaronder langzaam rijden over een afstand van vijftig meter. Voor de winnaar was er een zilveren medaille.

Vlaggen en wimpels

Het was een groot wielerevenement met de velocipèdeclubs uit Den Haag, Haarlem, Rotterdam, Leiden, Leeuwarden, het Gelderse Brummen, Arnhem en Zwolle als deelnemers. Voordat de wedstrijden begonnen liepen ze in optocht achter de muzikanten van het derde regiment huzaren te voet. “De gansche weg vertoonde een levendigen aanblik, versierd met vlaggen en wimpels”, aldus een verslaggever.

Aan de organisatie lag het dus niet, maar helaas trok het weer zich hier niets van aan. “Omstreeks drie uren was de steeds meer betrekkende lucht een waarschuwing voor velen om het terrein te verlaten. Eenige oogenblikken later ontlastte zich plotseling een zware plasregen, hetwelk eenige verwarring te weeg bracht in het vrij houden van de baan, die in een oogenblik in een modderweg was herschapen.”

Zo werd deze wedstrijd in het langzaam rijden afgelast; de primeur werd twee dagen uitgesteld, eveneens in Den Haag. We hebben de uitslag.

Maastricht, Vrijthof

Na verder onderzoek in de digitale archieven blijkt er ook op 10 mei 1885 een wedstrijd te zijn geweest op het Vrijthof in Maastricht. Het was opgenomen als vierde onderdeel van de internationale wielerwedstrijden, de eerste die ooit in Nederland werden gehouden.

De afstand van vijftig meter werd het langzaamst afgelegd door Joseph Delin uit het Belgische Leuven in een tijd van drie minuten en twaalf seconden. De tweede prijs werd niet uitgereikt, dus echt spannend was het niet.

Delin was in die tijd overigens secretaris van La Fédération Vélocipédique de Belgiqué. Een bijzondere man, want in 1891 opende hij een fietsfabriek in zijn woonplaats en stapte daarna zelfs als eerste in zijn stad over naar de fabricage van auto’s. Na zijn dood in 1901 werd zijn bedrijf ontmanteld.

In datzelfde jaar waren er nog meer wedstrijden Langzaam Rijden in ons land, zoals in juni en augustus in Nijmegen. Volgens het blad De Kampioen – toen ook al het lijfblad van de ANWB – werd er zo’n evenement gehouden in Bussum. Datzelfde blad plaatste verder een verslag van de Algemene Vergadering van de ANWB van 29 november 1885, waaruit blijkt dat er zelfs regels voor langzaam rijden waren vastgelegd. “Wanneer een mededinger door zijn val dien van een ander veroorzaakt, mag deze laatste overrijden.”

Veel meer dan dit is er niet te vinden, waarmee het lijkt alsof de eerste wedstrijdbepalingen heel simpel waren:

1. De afstand is vijftig meter.

2. Wie hier het langste over doet zonder met de voeten de grond te raken heeft gewonnen.

3. Als een rijder buiten zijn schuld van zijn voertuig valt, mag die het nog een keer proberen.

Tot aan de eeuwwisseling werden regelmatig wedstrijden Langzaam Rijden gehouden, net als kunstrijden of rijden zonder handen. Daarna was het afgelopen, en werd het vooral nog als curiositeit op Koninginnedag georganiseerd – tot Kaspar König het herontdekte.