De eerste wedstrijden op de hometrainer waren al in 1887
De Ronde van Vlaanderen gaat niet door, maar in plaats daarvan gaan enkele rijders die virtueel rijden op de hometrainer. Dit apparaat bestaat al meer dan 125 jaar en beleeft sindsdien keer op keer een heropleving, net als nu. Gratis verhaal, maar een donatie is welkom – onderaan deze pagina.
De hometrainer werd eind negentiende eeuw bedacht, zo zei wielerhistoricus George Hogenkamp in 1940. ‘De hometrainer is nu juist een halve eeuw oud. Destijds is er in verschillende landen patent op verkregen o.a. in Zwitserland in 1891, door Louis Morien Guignard en in Duitschland door het Magdenburger Vélociped Depot.’
Nog voordat dit patent was aangevraagd, bestond de hometrainer echter al, schreef diezelfde Hogenkamp in 1916 in zijn boek Een halve eeuw wielersport. ‘In den winter werd in Engeland de home-trainer uitgevonden,’ waarmee hij het jaar 1886 bedoelde. Inderdaad stonden het jaar erop advertenties in Nederlandse kranten, waarin zo’n object werd aangeboden.
Maar we moeten nóg verder terug, naar de Gymnasticon uit 1796 van Francis Lowndes. De fiets, zoals we die kennen, bestond nog lang niet, maar bij onderstaande tekening is duidelijk te zien dat het principe vergelijkbaar is.
Wedstrijden
In 1892 werd de hometrainer omschreven als ‘een toestel, waarop men het wielrijden bedriegelijk kan nabootsen.’ Er werden dat jaar wedstrijden op gereden tijdens de Sporttentoonstelling in Scheveningen. ‘Deze vorm van races heeft op den gewone voor,’ concludeerde Algemeen Handelsblad droog, ‘dat men elkaar niet in de wielen kan rijden.’ Het waren overigens niet de eerste melding van een wedstrijd, want in 1887 gebeurde dit voor de eerste keer in Nederland, opnieuw volgens Hogenkamp.
In het buitenland liepen die races uit op grote evenementen. In februari 1894 waren er wedstrijden in New York tussen de beroemde baanrenners Albert Schock en J.S. Prince. Elke avond reden ze vijftien mijl, zo schreef De Athleet. In 1908 gebeurde zoiets in Parijs met dagelijks grote aantallen toeschouwers.
Datzelfde jaar werd in Berlijn een foto gemaakt van een nieuw soort hometrainer, waar de renners via snaren waren verbonden aan een plateau waarover poppetjes op fietsen net zo snel bewogen als de echte renners op de hometrainers – het concept van het wielerspel van Wilfried de Jong in zijn voormalige tv-programma Holland Sport.
Berlijn 1908
Dat idee was overigens niet nieuw, omdat er al in 1897 in Parijs al zo’n attractie was gebouwd. Sterker, het patent hieronder is uit 1894!
De wedstrijden op de hometrainers vanwege de coronacrisis worden nu gepresenteerd als iets nieuws, maar dat is dus niet het geval. Keer op keer wordt dat apparaat herontdekt, waarbij niemand zich bewust is van de lange geschiedenis. Dat verklaart de foto uit 1925 in veel Nederlandse kranten van ‘het allernieuwste op wielergebied’: een miniatuur-wielerbaan, waarop poppetjes op fietsen worden voortbewogen door renners op hometrainers. Dat was inderdaad exact hetzelfde als in Parijs in 1897 en Berlijn in 1908. En in 1931 werd het opnieuw worden gepresenteerd als een nieuw verschijnsel.
Er zijn daarnaast ontzettend veel voorbeelden van wedstrijden met beroemde renners: Cor Blekemolen in 1928 op de boot naar Australië, Piet Moeskops in 1931 en Jan Derksen en Arie van Vliet in 1940, net als na de Tweede Wereldoorlog. Zo komen onderstaande beelden uit 1933 van een nationaal kampioenschap op de hometrainer.