Daan van Dijk werd in 1928 olympisch kampioen op de tandem

Op 22 november 1986 overleed Daan van Dijk, olympisch kampioen van 1928 bij het baanrennen op de tandem. Niet alleen natuurlijk, maar samen met Bernard Leene.

De kranten van 1928 bezuinigden niet op de openingszinnen. De Telegraaf schreef: ‘De duizenden getrouwen die in de afgelopen week dag aan dag in het Stadion gewacht hebben op de helaas zoo schaarsche gelegenheid om een Hollandsche zege, althans een fraaie Hollandsche prestatie te kunnen toejuichen, hebben hedenavond, bij de voortzetting van de gisteren zoo spoedig onderbroken Olympische wielerwedstrijden, hun schade kunnen inhalen.’

De Olympische Spelen waren al een week bezig en nog steeds had geen Nederlandse sporter een gouden plak gewonnen. Totdat Bernard Leene en Daan van Dijk bij de twee kilometer tandem als eerste eindigden na een spannende finale tegen het Engelse duo Sibbit-Chambers. Eindelijk een olympisch kampioen uit Nederland – genoeg rechtvaardiging voor zo’n lange openingszin. Dat de feestvreugde op de tribunes meteen daarna zou veranderen in enorme woede wist toen nog niemand.

Verliefd op een foto

In 1925 werd de achttienjarige Daan van Dijk kampioen van Nederland. Zonder dat hij toen kon vermoeden, liep dit uit op een uiterst romantische affaire, zo schreef wielerjournalist Fred van Slogteren: ‘De volgende dag stond hij met zijn rood-wit-blauwe kampioenstrui in de krant. De vijftienjarige Stientje Lelieveld zag die foto en ze werd direct verliefd op die mooie jongen. Ze knipte het plaatje uit en elke avond voor het slapen gaan gaf ze die onbekende wielrenner een kusje. Negen jaar later was ze met hem getrouwd en durfde ze het blozend op te biechten. Ontroerd zag hij het door vele kussen beschadigde krantenknipseltje en hij maakte er een mooi lijstje om.’

In 1928 stapte hij met Bernard Leene op de tandem – toen nog een officiële discipline – en zorgde aldus voor een gouden olympische medaille. ‘Niet doordat ze onze snelste sprinters waren’, aldus journalist M.J. Adriani Engels, ‘maar doordat ze zo uitstekend bij elkaar pasten door karakter, houding en wijze van trappen.’

Voor ons tot heden schaarsch

Ook de verslaggever van de Leeuwarder Courant verloor zich in een knoest van een zin om uitdrukking te geven aan de situatie in het Stadion: ‘Toen het Nederlandsche tandem-duo Leene – van Dijk zijn sublieme wieleroverwinning behaald had, toen de eerste Nederlandsche zege in een Olympisch sportnummer veroverd was, toen laaide een begrijpelijke geestdrift op onder de duizenden toeschouwers. Geestdrift, die velen meenden te moeten uitschreeuwen, want Olympische overwinningen waren voor ons tot heden schaarsch…’

Meteen daarna brak echter de pleuris los. Precies toen Nederland zijn eerste gouden medaille op zijn eigen Olympische Spelen won, faalde de organisatie. Er was namelijk besloten dat er eerst zou worden gekorfbald en dat er pas daarna een huldiging volgde met het Wilhelmus en de Nederlandse vlag. Een verkeerde taxatie, aldus de Leeuwarder Courant: ‘De laaiende geestdrift veranderde in verbittering. Wielerofficials verklaarden, dat het “een schande” was, men adviseerde zelfs om den korfbal te arresteeren, waardoor verder spelen onmogelijk zou worden. Onderwijl werden de tribunes rumoerig. Er werd gefloten, geroepen, er werd gebruld, er werd tenslotte in monotoom tempo geschreeuwd: “Ce-re-mo-nie”, en nog eens “Ce-re-mo-nie”.‘

Een deel van het publiek zette zelf maar het volkslied in, waarna de olympische leiding zwichtte. ‘De metalen stem van den luidspreker schalde door het Stadion. “Ceremonie protocolaire de cyclisme. Champion Olympique Hollande.” Men zette de muziek van het Volkslied in, mét werd de driekleur geheschen. Toen hebben ze samen gezongen. De korfballers stonden stram in de houding.’

Na deze huldiging was het publiek weer kalm en kon de korfbalwedstrijd worden hervat. In 1972 was de tandemrace voor de laatste keer een olympisch onderdeel.