Nieuw in 1975: de bolletjestrui
De bolletjestrui is een herkenbare, iconische trui. Dat was bij de invoering in 1975 wel anders, want toen werd nog raar tegen die trui aangekeken. Toch was de Tour de France niet de eerste met dit patroon, want al in de beginjaren van het Engelse voetbal werd hierin gevoetbald.
Door Lieuwe van der Molen
Een modeontwerper is er nooit aan te pas gekomen om gesoigneerde renners in wit met rode stippen te hullen. Het motief werd geïntroduceerd in de Tour de France van 1975 en kwam van Toursponsor Chocolat Poulain, de verpakkingen van dit Franse chocolademerk hadden deze aanblik.
Joop Zoetemelk had in de Tour van 1975 de – destijds twijfelachtige – eer de eerste renner te zijn die zich mocht hullen in het witte shirt met felrode stippen. Media schreven toentertijd zelfs over Joop Zoetemelk als ‘de clown’. Gunstig was de trui hem ook al niet gestemd, op de wielerbaan van Roubaix kwam Zoetemelk in de bolletjestrui ruim een minuut later binnen dan zijn concurrenten voor het eindklassement. De Telegraaf kopte: ‘Clown kon niet lachen’.
Onze Joop zal dan ook blij zijn geweest dat Lucien van Impe het die Tour had voorzien op zijn clownspak. De Belgische klimlegende won in 1975 uiteindelijk het bergklassement en daarmee ook de eerste bolletjestrui. De bolletjestrui groeide later uit tot een iconische trui, geliefd onder renners en publiek.
Bolletjes Wanderers
Toch duikt ‘de bolletjestrui’ al veel eerder in de sportgeschiedenis op dan in 1975. Bijna een eeuw eerder, in het Engelse voetbal. Bolton Wanderers speelde in 1884 in een wit shirt met rode stippen, een blauwe broek en blauwe kousen. Heel gek was dit niet. In de tijd waren nagenoeg alle tenues van Engelse clubs rijp voor de modepolitie.
Geen kleur werd in de begindagen van het Engelse voetbal geschuwd: roze, geel, paars of een combinatie daarvan. Alles was mogelijk. Het leek wekelijks wel carnaval op de Engelse voetbalvelden. De raarste kleurencombinaties en vreemdste patronen werden gekozen en wisselden bijna ieder seizoen van samenstelling. Een erfenis hiervan zijn de claret-and-blue-shirts (bordeauxrood en lichtblauw), waar bijvoorbeeld Aston Villa en West Ham United nog altijd in spelen. Toch zijn de meeste clubs rond 1900 overgegaan naar tenues in de standaardkleuren wit, rood en blauw.
Maar zelfs tussen de carnavaleske tenues in deze Engelse voetbaljaren viel de bolletjestrui van Bolton Wanderers het meest op. Een verslaggever schreef in een lokale krant: “I have seen a great variety of shirts and jerseys as most folks, but must award the palm of uniqueness to the new fangled dress of the Wanderers. It is something like you would expect in a circus ring.”
Slechts een jaar speelde Bolton Wanderers in de vroegste versie van de bolletjestrui. Een seizoen later werd voor een ander shirt gekozen, een paar jaar later gingen ‘The Trotters’ spelen in een wit shirt met blauwe broek – tot op de dag van vandaag het tenue van de Wanderers.
Bijna eeuw na de bolletjestrui van Bolton Wanderers kwam de trui via een chocoladeverpakking terug in een andere sport. Wederom werden dragers hiervan gezien als circusartiesten, maar dat veranderde in de loop der jaren. De bolletjestrui groeide uit tot een symbool van de Tour de France. De iconische trui geeft het bergklassement zelfs extra glans. Dragers van bolletjestruien zijn geen clowns meer, maar gerespecteerde klimgeiten in het wielercircus.