Politieverbod op demarrages tijdens het WK Wielrennen van 1925 in Apeldoorn

Op 22 augustus 1925 werd het WK Wielrennen voor de eerste keer in Nederland gehouden. Daarvoor moest het heersende verbod op wielerwedstrijden op de weg tijdelijk worden opgeheven. 

Dat het WK Wielrennen van 1925 in Nederland werd gehouden, was een wonder, want volgens de motor- en rijwielwet van 1905 mocht dit helemaal niet. In deze verordening was een algemeen verbod opgenomen om op een openbare weg een snelheidswedstrijd te houden – ‘tenzij er verlof is gegeven’. Dat gold ook voor wielrennen, waarvoor heel af en toe toestemming werd gegeven door de Nederlandse autoriteiten.

Een van die zeldzame momenten was het wereldkampioenschap van 1925, dat in Apeldoorn werd gereden. Prins Hendrik had de eer om de renners weg te mogen schieten.

Opvallend aan bovenstaande filmbeelden is dat de cameraman meer interesse had in de volgauto’s dan in de rijders zelf. Liefhebbers van oude auto’s kunnen daarom hun hart ophalen.

Verder valt het op dat er weinig tot geen publiek langs de route stond, omdat het grootste deel op afgesloten gebied werd gereden om het openbare leven te ontlasten. Belgische, Italiaanse en Franse renners snapten hier niets van, omdat die gewend waren altijd te worden omringd door hordes supporters. In Apeldoorn kregen die geen kans, want dat was allemaal maar sportverdwazing.

En waar het Apeldoornse gezag helemaal geen behoefte aan had, was aan korte sportbroeken. Die waren in strijd met de zedelijkheid, die in de ultraconservatieve dorpen in de omgeving tot problemen zouden kunnen leiden. Ook dit verbaasde de buitenlandse renners zeer, die werden gedwongen andere broekjes aan te trekken.

Let verder op de politieagenten, die het vooral druk hadden met het afremmen van de wielrenners. De deelnemers aan dit WK moesten onder meer afstappen om een lunch te nuttigen – in dit geval bij restaurant De Woeste Hoeve (dat overigens nog steeds bestaat).

De renners kregen onderweg zelfs een stempel op hun rug, alsof ze de Elfstedentocht reden. Al die maatregelen waren nodig om in 1925 dit WK te mogen rijden over Nederlands grondgebied. Het moest vooral niet op aan race lijken – zelfs al was dit het belangrijkste evenement van het jaar. Ontsnappingen waren daarom niet zo zinvol, want als de renner een gat had geslagen, dook er opeens een agent op een einde te maken aan al die malligheid.

Tóch was er een winnaar: Rik Hoevenaars uit Antwerpen, die door prins Hendrik werd opgewacht bij de finish.

Ondanks deze vreemde zaken was de Nederlandse pers tevreden. De Nieuwe Rotterdamsche Courant schreef bijvoorbeeld: ‘Nog nimmer zijn er wereldkampioenschappen gehouden die – over het algemeen – vergeleken kunnen worden met die van 1925.’

En dat is zeker waar, want voor zover bekend is er daarna nooit meer een wielerwedstrijd georganiseerd, die dwars door een restaurant voerde.