Verdwenen koersen: de Trofeo Baracchi

Door Ronnie van den Bogaart

Op het omvangrijke kerkhof van ter ziele gegane wielerkoersen vinden we ook de Trofeo Angelo Baracchi (1949-1990), een koppeltijdrit rond het Italiaanse Bergamo. Een gedenkwaardige editie was die van 1962, toen Jacques Anquetil en Rudi Altig wonnen. Ondanks een geweldige inzinking van de Fransman.

Foto via Wikipedia

Naar koppeltijdritten is het op de wielerkalender zoeken met een vergrootglas. Dat is jammer, want het is een interessante discipline, alleen al vanwege het psychologische aspect. In 2004 verdween ook de Grote Prijs Eddy Merckx. Thomas Dekker en Koen de Kort wonnen verrassend die laatste editie, mogelijk wat geholpen door de weersomstandigheden.

In het gunstige geval zijn de renners die een koppel vormen aan elkaar gewaagd. Maar soms zijn een sterker en een zwakker broertje tot elkaar veroordeeld. Anders dan bij de ploegentijdrit, waar het collectief een slechte dag van een individuele renner kan opvangen, moet de zwakste schakel dan op sleeptouw worden genomen door een eenling.

Voorgeschiedenis

Op 1 november 1962 zou de fenomenale tijdrijder Jacques Anquetil in de Trofeo Baracchi een bijzonder zware dag krijgen. Anquetil, op dat moment al drievoudig Tourwinnaar, was gekoppeld aan Rudi Altig, zijn ploeggenoot bij St. Raphaël. Deze wedstrijd had een voorgeschiedenis. De vijfentwintigjarige Duitser had in mei al verrassend de Ronde van Spanje gewonnen.

Eigenlijk was zijn kopman Anquetil voorbestemd om die Vuelta te winnen. Maar toen de eerzuchtige Altig beter op dreef bleek te zijn dan de Fransman, gaf Anquetil er de brui aan met vage gezondheidsklachten. Hoewel hij inderdaad ziekjes was schreef een Spaanse krant: “Anquetil heeft een legertje vedetten als knechten. En soms accepteert een vedette geen knechtenrol.”

Bij de start van de Trofeo Baracchi in datzelfde jaar moet Altig een journalist hebben toevertrouwd: “Vandaag zal ik hem (Anquetil) laten lijden.” Na een kilometer of zeventig op het licht golvende parkoers had het goed samenwerkende duo al een indrukwekkende voorsprong opgebouwd op de concurrentie. Toen kreeg Anquetil, die als kwaliteit had dat hij geweldig kon afzien, een legendarische inzinking.

Bloedende hoofdwond

Tim Krabbé schreef in ‘De renner’: De laatste 40 van de 111 kilometer was Anquetil niet meer in staat geweest om over te nemen. Prachtige foto’s zijn dat … waarop Altig Anquetil duwt, trekt, voortschreeuwt, hem kastijdt met zijn steun. Bij het binnenkomen van het stadion was Anquetil zo volledig leeg dat hij eenvoudig de bocht niet meer kon nemen en omviel als een boek op een boekenplank. Hij liep een bloedende hoofdwond op.”

Rudi Altig en Jacques Anquetil wonnen die Trofeo Baracchi maar nét. Van hun ruime voorsprong op het Italiaanse koppel Baldini-Pambianco was aan de finish nog precies negen seconden over. Altig – later onder meer wereldkampioen op de weg – noemde het aan het slot van zijn carrière zijn allermooiste wedstrijd.

Anquetil won in 1965 opnieuw, dit keer met Jean Stablinski. Twee jaar daarvoor vormde hij een opmerkelijk duo met zijn eeuwige rivaal Raymond Poulidor, ze werden tweede. In feite waren Anquetil en Poulidor geen gezworen vijanden. Zoals in dezelfde periode ook de Beatles en de Rolling Stones gewoon bij elkaar op de koffie kwamen. Wel ergerde Anquetil – zonder twijfel de betere renner van de twee – zich vaak mateloos aan de enorme populariteit van ‘Poupou’ in Frankrijk.

Verdwenen glans

Met vijf zeges is Francesco Moser recordhouder in de Trofeo Baracchi. In de jaren vijftig behaalde Fausto Coppi vier overwinningen. Coppi won drie keer met Riccardo Filippi, een middelmatige renner die in 1953 wereldkampioen bij de amateurs was geworden. In 1951 vormde Coppi een koppel met ‘onze eigen’ Wim van Est. Ze werden vierde.

Ondanks een hele rits ereplaatsen, vooral in de jaren zeventig en tachtig, werd de Trofeo Baracchi slechts drie keer gewonnen door een Nederlander. Roy Schuiten won in 1974 met Francesco Moser en in 1978 in het gezelschap van de Noorse tempobeul Knut Knudsen (spreek uit: Knuut Knuutsen).

De laatste Trofeo Baracchi ging in 1990 naar een Buckler-duo. Onze landgenoot Tom Cordes won samen met de Duitser Rolf Gölz. De glans die deze wedstrijd had in de jaren van Jacques Anquetil en Fausto Coppi was toen al grotendeels verwenen.