De barmhartige Italiaan Eugenio Monti

Materiaal uitlenen aan je concurrenten met materiaalpech, daar wordt in Duitsland blijkbaar net wat anders over gedacht dan in de rest van de sportwereld. Want waar de Duitse bobsleeër Machata nu door zijn bond voor een jaar geschorst wordt, werd de Italiaan Eugenio Monti ooit alom geprezen voor zijn sportiviteit.

Door Bert Roosien

Foto via Wikipedia

Voor de Duitse bobsleewereld vormden de Olympische Winterspelen van Sotsji een grote teleurstelling. Voor het eerst in vijftig jaar werden er geen medailles behaald. In de heksenjacht op de verantwoordelijken voor dit echec is afgelopen maandag het eerste slachtoffer gevallen. De Duitse ex-wereldkampioen Manuel Machata, die zich voor Sotsji niet had weten te klasseren en die daarom de ijzers van zijn bobslee had uitgeleend aan de latere Russische winnaar Aleksander Zoebkov, wordt hiervoor nu door zijn bond bestraft met een jaar schorsing en een boete van 5.000 euro.

De situatie is natuurlijk niet hetzelfde, maar toch doet het incident een beetje denken aan een voorval tijdens de Olympische Winterspelen van 1964 in Innsbruck. Toen was het de Italiaanse bobsleeër Eugenio Monti die de met materiaalpech kampende Brit Tony Nash te hulp schoot. Nash won uiteindelijk goud, terwijl favoriet Monti het met brons moest doen.

Getalenteerd wintersporter

Eugenio Monti werd geboren op 23 januari 1928 in Toblach (Italiaans: Dobbiaco) in de provincie Zuid-Tirol. Al op jonge leeftijd nam hij deel aan ski-wedstrijden in de regio. Bij het Italiaans (jeugd-) kampioenschap toonde hij zijn talent en won hij goud op zowel de slalom als de reuzenslalom.

In 1951 werd hij het slachtoffer van een ongeval, waarbij hij de banden van beide knieën ernstig blesseerde. Een terugkeer aan de ski-top zat er niet meer in en Monti schakelde schijnbaar moeiteloos over op het bobsleeën. Ook voor deze sport had hij veel aanleg. In 1954 werd hij voor het eerst Italiaans kampioen en in 1957 behaalde hij zijn eerste wereldtitel. In totaal zou hij elf keer wereldkampioen worden, acht keer in de tweemansbob en drie keer in de vierpersoonsslee. Gedurende vele jaren domineerde hij de bobsleesport.

Behalve wereldtitels wilde Monti ook olympisch goud. Op de Winterspelen van 1956 in Cortina d’Ampezzo was hij echter nog relatief onervaren en kwam hij niet verder dan twee keer zilver. En in 1960, toen Monti het goud als het ware alleen nog maar hoefde op te halen, weigerden de organisatoren van de Spelen in Squaw Valley om speciaal voor het bobsleeën een nieuwe, dure baan aan te leggen. Het zou de enige keer zijn dat het IOC zich liet vermurwen om een heel olympisch onderdeel af te blazen.

Pas in 1964 zou Eugenio Monti in Innsbruck een nieuwe kans krijgen op olympisch goud. Maar ja, hij was inmiddels 36 jaar en de concurrentie was groot. Zou hij alsnog in zijn olympische missie slagen?

De Olympische Winterspelen van Innsbruck

Na de eerste run in de tweemansbob leidden de Italianen Monti en Siorpaes, op de hielen gezeten door het Britse duo Tony Nash en Robin Dixon. Maar terwijl de teams hun voorbereidingen treffen voor de tweede run, krijgen Nash en Dixon te maken met materiaalpech. Er brak een bout van hun slee af. ‘Zorg dat er beneden iemand van je begeleidingsteam klaar staat’, zei Monti. ‘Als onze rit erop zit, kun je de bout van mijn slee gebruiken’. Monti hiel woord en met de bout van zijn Italiaanse concurrent suisde de Britse bob omlaag. Nadat de tijden van alle heats waren opgeteld en het eindklassement was opgemaakt, bleek Nash olympisch kampioen. Monti was derde, achter zijn landgenoot Zardini.

Toen de Italiaanse pers wat zuur reageerde en vroeg of Monti er nou wel zo verstandig aan had gedaan om de bout van zijn slee aan zijn concurrent uit te lenen, wees de winnaar van het brons de vragensteller terecht. ‘Nash heeft niet gewonnen omdat hij de bout van mijn slee mocht gebruiken, hij heeft gewonnen omdat hij de snelste was’.

Bizar genoeg zou de Italiaan bij de wedstrijden in de viermansbob iets soortgelijks overkomen. Toen de slee van de Canadees Vic Emery te maken kreeg met een as die was vastgelopen, was het aan Monti en zijn mecaniciens te danken dat de bob van zijn tegenstander op tijd was gerepareerd. Ook nu was de onbaatzuchtigheid van Monti bepalend voor het eindresultaat. Het goud was voor Emery, voor Eugenio Monti restte wederom slechts brons.

De edelmoedigheid van Monti bleef echter niet onopgemerkt. Voor zijn nobele en belangeloze optreden tijdens de Olympische Winterspelen van 1964 werd Monti beloond met de Pierre de Coubertin medaille voor sportiviteit.

Grenoble 1968

Na de bronzen medailles van 1964 besloot Monti om zijn sportcarrière alsnog voort te zetten. Ook in 1968 wist hij zich weer te kwalificeren voor de Winterspelen. Een favoriet voor de eindzege was hij echter niet. De jaren begonnen te tellen en bij de wedstrijd voor de tweepersoonsbobs leek met name de Duitser Horst Floth te sterk. Maar in zijn laatste toernooi wist Monti nog eenmaal al zijn krachten aan te spreken en bleef hij verrassend goed bij. Met één run te gaan was zijn achterstand op de Duitser slechts een tiende seconde. In die vierde heat moest Monti als eerste van start.

De veertigjarige Italiaan gaf alles wat hij in zich had en kwam over de finish in een nieuw baanrecord. Ook Floth kwam met een indrukwekkende run en was precies 0,10 seconde langzamer. Nu de twee kemphanen weer precies gelijk stonden, was de snelste run doorslaggevend, en die was voor Monti! Eindelijk goud voor de sportieve veteraan! Sport kan soms zó rechtvaardig zijn. Ook in de vierpersoonsbob zal de man uit Zuid-Tirol uiteindelijk met miniem verschil goud winnen.

Eenmaal terug op vertrouwde Italiaanse bodem werd Monti enthousiast onthaald. Hij werd uiteindelijk benoemd tot ‘Commandeur van de Italiaanse Republiek’, de hoogste onderscheiding voor niet-militairen.

Na zijn sportcarrière, verdiende hij jarenlang de kost in de ski-resorts van Cortina d’Ampezzo. Ook voor het bobsleeën ging hij niet verloren. Als manager van het nationale Italiaanse team droeg hij zijn steentje bij aan de verdere ontwikkeling van de sport.

De sportcarrière van Eugenio Monti was dan wel met een happy end geëindigd, maar dat gold uiteindelijk niet voor zijn leven. Vanaf zijn zestigste leed hij aan de ziekte van Parkinson en ging zijn gezondheid steeds verder achteruit. Moe van de strijd tegen de voortschrijdende aftakeling nam hij tenslotte een pistool en schoot zichzelf op 1 december 2003 een kogel door het hoofd. Hij werd 75 jaar.

Als eerbewijs aan de Italiaanse sportheld draagt de bobbaan van Cortina d’Ampezzo tegenwoordig zijn naam. Datzelfde geldt ook voor een van de bochten van de olympische bobbaan van Turijn.